Khơi dậy khát vọng và đam mê của tuổi trẻ
Các hoạt động thực tế của các bạn trẻ, đặc biệt là thanh niên Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo nên dấu ấn tốt đẹp của tuổi trẻ trong quần chúng và cộng đồng qua các chương trình thanh niên tình nguyện, thanh niên khởi nghiệp và các hình thức hoạt động đa dạng phản ánh tinh thần xung kích, sẵn sàng dấn thân từ công việc chuyên môn đến các phong trào tuổi trẻ. Tiếp bước truyền thống của thế hệ đi trước, đoàn viên thanh niên đã xung phong đi đầu khắc phục hậu quả chiến tranh, cải tạo và xây dựng nhiều vùng nông thôn, tham gia giữ vững an ninh trật tự an toàn xã hội, bảo vệ và xây dựng chính quyền, cứu trợ đồng bào, hướng dẫn giao thông, làm vệ sinh nơi công cộng từ khu dân cư đến công sở… Sức trẻ được tiếp tục phát huy với các chương trình công tác xã hội, khơi dậy lòng nhân ái, ý thức trách nhiệm của thanh niên trước những nghịch cảnh, bất hạnh trong cuộc sống. Những thanh niên mặc áo xanh đã có mặt khắp nơi trên mọi miền đất nước để góp nhặt và chia sẻ với cộng đồng mọi khó khăn, thuận lợi của mình để cầu mong mọi người đều có cơ hội trải nghiệm hạnh phúc.
Hoạt động năng nổ của các bạn trẻ đã và đang tạo nên những giá trị nào đối với thanh niên, đối với cộng đồng, đối với sự nghiệp xây dựng đất nước? Những mặt tích cực của phong trào Đoàn đã mang lại niềm tin mới, đánh dấu sự lớn mạnh và trưởng thành hơn của thanh niên thế hệ Hồ Chí Minh, thể hiện khát vọng cống hiến của giới trẻ, chứng minh sự sắc son bản lĩnh và mạnh mẽ của ý chí trên đường hướng về phía trước. Đây không phải là một câu hỏi để trả lời theo dạng “trả bài” mà là một dạng thức thể hiện sự đánh giá cao và thán phục của xã hội đối với các phong trào thanh niên và đối với chính các bạn trẻ ngày nay. Đặc biệt đối với các phong trào hoạt động tình nguyện và khởi nghiệp của thanh niên trong thời gian qua đã mang lại luồng gió mới và tinh thần sáng tạo mới được lan tỏa trong học tập, rèn luyện, trong lao động sản xuất, nghiên cứu khoa học ứng dụng, trong cải cách hành chính… và trong cuộc sống, sinh hoạt hàng ngày…
Hoạt động tích cực của thanh niên trong thời gian qua trước hết đã làm thay đổi nhận thức của thanh niên về các vấn đề xã hội, về vai trò của thanh niên đối với sự phát triển xã hội. Có một thời thanh niên Việt Nam đã đánh mất sự tự tin vốn có của mình với những đặc trưng lứa tuổi hết sức mạnh mẽ. Sự thiếu tự tin thể hiện qua việc thực hiện các mối quan hệ giữa thanh niên với các đối tác, đặc biệt là với các đối tác nước ngoài… Khi phong trào thanh niên tình nguyện và khởi nghiệp được khởi phát và trải qua bao năm tháng thể hiện miệt mài, các bạn trẻ đã dần dần nhận thức được giá trị của chính mình, thức tỉnh về lợi thế của thanh niên, về truyền thống hào hùng của thanh niên, không chỉ dừng lại ở những lời hoa mỹ mà đã chứng minh thực lực của mình thông qua kết quả hoạt động từ phong trào thanh niên tình nguyện và khởi nghiệp. Những tấm gương sáng trong việc tìm tòi sáng tạo những cách thức, những hình thức hoạt động mang lại lợi ích thiết thực cho xã hội đã làm thanh niên tự nhận thức về mình nghiêm túc hơn, chính xác hơn và tự tin hơn. Chính các hoạt động này đã tạo điều kiện thuận lợi để các bạn trẻ tự giới thiệu mình một cách ấn tượng, thể hiện mình một cách độc lập và soi chiếu mình một cách tự nhiên và nghiêm túc. Và chính vì điều đó thanh niên Việt Nam hiện nay biết mình đang như thế nào, mình đang có cái gì, thiếu điều gì và mình sẽ phải làm gì để chứng minh giá trị đích thực của thanh niên mà không cần phải dựa dẫm hoặc cậy nhờ lệ thuộc quá nhiều vào người lớn hoặc những người đi trước. Mặt khác, qua hoạt động của chính mình, các bạn trẻ đã không còn ảo tưởng về mình, về các giá trị tinh thần mà “đột nhiên” mình có được khi mình được sống dưới ánh hào quang của chiến thắng thần kỳ lịch sử vừa qua.
Phong trào thanh niên tình nguyện và khởi nghiệp cùng các hoạt động khác cũng đã làm thay đổi nhận thức của xã hội về lực lượng thanh niên. Từ trước đến nay, người ta vẫn cho rằng dù thanh niên Việt Nam rất năng động, sáng tạo, là lực lượng “hậu bị”, là người chủ tương lai của đất nước. Nhưng qua phong trào hoạt động của thanh niên, với những thành quả gặt hái được, với những cống hiến của thanh niên, với những bước đi vững chắc của thanh niên, ngày nay xã hội đã xem thanh niên đang là người chủ của xã hội chứ không còn là người chủ tương lai nữa khi trí tuệ của thanh niên đã được thể hiện, bản lĩnh thực sự của thanh niên đã được thử thách. Công tác tập hợp và tổ chức lực lượng hoạt động đã bộc lộ năng lực thực sự của các bạn trẻ, bộc lộ những sức mạnh tiềm tàng của giới trẻ và qua đó thể hiện tâm huyết, ý chí của lớp trẻ đối với sự nghiệp phát triển đất nước. Phong trào hoạt động của thanh niên đã thực sự trở thành một thao trường để thanh niên rèn luyện và trưởng thành… Chính hoạt động Đoàn và phong trào thanh niên đã làm thay đổi nhận thức của xã hội về các nguyên tắc, phương pháp hành động cụ thể để góp phần xây dựng và phát triển đất nước. Xây dựng đất nước không phải là chuyện của riêng ai, không phải chỉ là việc của các cấp chính quyền mà là của toàn dân, của những người có tâm huyết và không phân biệt thành phần, lứa tuổi hoặc bất kỳ điều gì khác. Xã hội đã tin tưởng hơn vào lực lượng nòng cốt, tin tưởng hơn vào chính quyền nhân dân thông qua cán bộ công chức trẻ và thực sự yên tâm về sự thống nhất và nhất quán mục tiêu phát triển đất nước.
Từ sự thay đổi về nhận thức, thanh niên đã bày tỏ thái độ sẵn sàng thể hiện tinh thần yêu nước bằng những hành động cụ thể thay vì chỉ bằng những câu khẩu hiệu giòn giã và tròn trịa. Chính qua phong trào hoạt động của mình, thanh niên và các tầng lớp xã hội nói chung bày tỏ tình đoàn kết, thống nhất tư tưởng và phương pháp để thể hiện ý chí, thể hiện sự quyết tâm của mình qua việc hợp tác cùng nhau thực hiện các công trình xã hội, trong đó lực lượng thanh niên đóng vai trò rất quan trọng. Hoạt động Đoàn và phong trào thanh niên đã trở thành một chất kết dính đặc biệt để xâu chuỗi trí tuệ, tâm huyết và tất cả các giá trị xã hội để hình thành nền tảng tinh thần vững chắc của cộng đồng sẵn sàng ứng phó và thích ứng với mọi tình huống để “đi bất cứ nơi đâu khi đất nước cần”.
Hoạt động Đoàn và phong trào thanh niên đã mang đến các cộng đồng khát vọng mới về sự giúp đỡ nhiệt tình, làm cho khái niệm chia sẻ, thông cảm… trở nên nhân văn hơn, tình người được đề cao hơn nữa, do vậy hoạt động Đoàn và phong trào thanh niên góp phần hình thành những giá trị mới, những nét tính cách mới của con người, giúp cho các tổ chức, cộng đồng hay các cá nhân đến gần hơn với những mục tiêu mà họ theo đuổi. Lợi ích thiết thực từ hoạt động Đoàn và phong trào thanh niên đã được thể hiện một cách cụ thể. Nhiều người đã nhận được lợi ích từ sự tham gia của thanh niên, những người già trong nhà dưỡng lão mà thanh niên ghé thăm, những con đường mòn rậm rạp cỏ cây được thanh niên dọn quang sạch sẽ, chiến dịch thanh niên tham gia để bảo vệ những khu rừng mưa nhiệt đới, những bạn học sinh thanh niên giúp họ học đọc học viết hay những lợi ích khác mà cộng đồng, người dân nhận được từ hoạt động Đoàn và phong trào thanh niên. Đó chính là phúc lợi từ sự tham gia nhiệt tình của các bạn trẻ tình nguyện, là “tài sản” không phải của một cá nhân mà là của chính chủ nhân và những người trực tiếp tham gia hoạt động Đoàn và các phong trào thanh niên. Hoạt động Đoàn và phong trào thanh niên giúp các bạn trẻ vừa cảm thấy vui vẻ thoải mái, vừa mang lại cho thanh niên tầm nhìn rộng lớn hơn về những gì đang diễn ra trong cuộc đời, trên thế giới, trong chính bản thân họ và trong cả hành trình trở thành người lao động có ích của mình. Hoạt động thực tiễn với trải nghiệm mới đã đem lại cho các bạn trẻ cơ hội bổ sung thêm cho kho tàng kiến thức và kinh nghiệm lý thuyết của mình để lực lượng thanh niên có thể thực hiện được những “dự án xã hội” lớn hơn nữa.
Trong nhiều năm qua, phong trào thanh niên tình nguyện ở Thành phố Hồ Chí Minh là điểm khởi đầu của các phong trào tình nguyện của xã hội và là sự bắt đầu của một tiến trình hình thành một ý thức xã hội mới để dần dần trở thành một nét tâm lý mới thể hiện tính đặc thù yêu nước, thể hiện tinh thần xả thân của người Việt Nam, thể hiện đức hy sinh cao cả, thể hiện tấm lòng vì ngươi khác, thể hiện sự cao thượng vốn có của người dân Việt và thể hiện sự trưởng thành vượt bậc về văn hóa dân tộc trong quá trình hội nhập quốc tế. Phong trào thanh niên tình nguyện ở Thành phố Hồ Chí Minh đã trở thành một di sản quý báu trong tiến trình hình thành những nét đẹp đặc thù của xã hội, đất nước và con người Việt Nam. Ngày nay không chỉ có thanh niên tình nguyện mà đã có rất nhiều phong trào tình nguyện của các tầng lớp xã hội, của các đoàn thể chính trị – xã hội khác nhau cũng như của những cá nhân có khát vọng cống hiến và thiện nguyện. Phong trào thanh niên tình nguyện và khởi nghiệp đã có hiệu ứng rất tích cực, lan tỏa trong xã hội một cách nhanh chóng chính từ tính nhân văn, vô vụ lợi và tính thực tiễn của nó. Phong trào thanh niên tình nguyện Việt Nam nói chung và ở Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng có thể được nhìn nhận như là một hiện tượng độc đáo trở thành một giá trị được ghi lại như là sự chuyển dịch tích cực của tư duy trẻ trung và năng động của giới trẻ… Phong trào thanh niên tình nguyện và tinh thần khởi nghiệp xứng đáng được đưa vào sách khoa Việt Nam để giảng dạy cho thế hệ trẻ những phẩm chất nhân văn và ý chí kiên cường.
Tuổi trẻ đã có một di sản thật đáng trân trọng, tuổi trẻ đã xứng đáng với niềm tin và sự ủy thác của tiền nhân. Nhìn lại những điều từng làm được để tự hào và để nhắc nhở chúng ta không được chủ quan và tự mãn đến độ “buông súng” khi lửa đam mê không còn cháy, lý tưởng sống đã nhạt phai và ý thức cộng đồng đã không còn sâu sắc.
Bản sắc của giới trẻ được thể hiện ở các phẩm chất của ý chí, những phẩm chất làm mỗi chủ thể tạo được nét đặc trưng cho mình, những phẩm chất tạo nên sức mạnh sâu sắc từ chính bên trong mỗi người nhưng đặc biệt hơn ở các bạn trẻ. Bạn trẻ thiếu ý chí sẽ gặp rất nhiều khó khăn trên con đường mưu sinh, lập nghiệp và hoàn thiện để tiến bộ, để cống hiến cho xã hội, cho đất nước. Trong thời đại mới, tính độc lập ở thanh niên được thể hiện qua việc xác định và kiên trì mục tiêu, tính mục tiêu của thanh niên sẽ góp phần làm họ có quyết tâm cao hơn, tự tin hơn, tự chủ hơn và quyết đoán hơn. Việt Nam rất cần có những người trẻ thật giỏi, thật mạnh mẽ, thật đức độ, thật tử tế, thật tự tin, thật quyết đoán… để ghi tên mình đại diện dân Việt trong bản đồ của sáng tạo thế giới, bản đồ của những doanh nhân tầm cỡ toàn cầu. Chắc rằng các bạn trẻ sẽ luôn nhớ một điều: Tuổi trẻ sẽ mang lại sức sống cho mùa xuân và cho cả cuộc đời, mọi người đang hy vọng vào các bạn.
Khát vọng thay đổi cuộc đời, thay đổi xã hội và đổi thay thế giới bằng cách định vị lại chính mình, khẳng định bản thân, tôn tạo giá trị của tập thể sẽ luôn là những tác nhân tạo động lực, những yếu tố tạo ra sức mạnh lớn lao và đam mê cháy bỏng cho sự cống hiến rất đời thường của các bạn trẻ ngày nay.
PGS.TS. Đinh Phương Duy
Phó Giám đốc phụ trách Học viện Cán bộ TP
