Những đòi hỏi về các hình thức hoạt động Đoàn của thanh niên – thách thức của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh TP Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay

Có thể nói trong những năm gần đây, hoạt động Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh có khá nhiều điểm khởi sắc. Những chương trình hoạt động Đoàn mà đặc biệt là những hình thức hoạt động thông qua các phong trào xã hội – phong trào tình nguyện đa dạng cũng đã gây hiệu ứng nhất định đối với đoàn viên, thanh niên. Lẽ đương nhiên, tổ chức Đoàn luôn mong mỏi sẽ càng ngày càng thu hút đoàn viên, thanh niên tham gia hoạt động Đoàn một cách hồ hởi, phấn khởi và hết mình. Tuy nhiên, chính những đoàn viên, thanh niên lại càng yêu cầu cao với hình thức tổ chức của hoạt động Đoàn. Đây là một trong những mâu thuẫn cần được giải quyết và nếu giải quyết được nó một cách hiệu quả thì thách thức đối với tổ chức Đoàn sẽ được giải quyết một cách thoả đáng.

Trước hết, cần có cái nhìn mang tính chất tương tác với xã hội. Xã hội đã phát triển lên một tầm cao mới, con người cũng đã có được nhiều kinh nghiệm tích luỹ được từ cuộc sống. Mặt khác, những thanh niên trẻ ngày nay phần nào có xu hướng yêu cầu cao với mọi hoạt động trong cuộc sống nên việc đòi hỏi về hình thức tổ chức hoạt động Đoàn là điều dễ thấy.

Không thể đề cập đến những đặc điểm khái quát nhất của giới trẻ ngày nay nếu như không muốn tồn tại một sự chủ quan trong nhìn nhận. Không thể phủ nhận rằng có những đặc điểm rất cơ bản đã thay đổi trong tâm lý của giới trẻ ngày nay so với trước kia dù rằng những đặc điểm “trẻ” vẫn là những  đặc trưng tâm lý:

Thứ nhất, không ít bạn trẻ hôm nay thích tiếp cận những phong trào mới, hình thức hoạt động mới… Những bằng chứng dễ thấy nhất là các trò chơi hiện đại, các phong trào mang dáng vấp của thời cuộc đều trở thành điểm đến của không ít bạn trẻ.

Thứ hai, rất nhiều bạn trẻ vẫn thích đuộc thể hiện mình, bộc lộ chính mình cũng như khẳng định chính mình. Điều này sẽ thực sự gây hiệu ứng làm cho mỗi cá nhân trẻ sẽ tự tin hơn, năng động hơn dù rằng không phải bao giờ sự thể hiện ấy cũng hợp lý.

Thứ ba, một số bạn trẻ thích tạo ra những dấu ấn. Dấu ấn ấy có thể là dấu ấn tích cực lẫn những dấu ấn chưa tích cực lắm. Điều dễ nhận ra là nhu cầu này xuất phát từ mong mỏi xác lập được tính độc đáo, tính cách hướng đến sự riêng biệt, không muốn lặp lại ở nhiều bạn trẻ

Thứ tư, không ít bạn trẻ thích phô trương và hướng đến bề nổi. Điều này là một thách thức mà tổ chức Đoàn cần chú ý vừa thoả hiệp tạm thời, vừa định hướng điều chỉnh. Thế nhưng nếu, không thoả hiệp tạm thời theo hướng cứ cố gắng định hướng từ đầu thì chốt chặn này sẽ làm cho nhiều bạn trẻ bị rào cản và không thể đến với tổ chức Đoàn ngay từ đầu.

Thứ năm, một bộ phận không nhỏ bạn trẻ – đoàn viên trẻ thích những yêu tố độc đáo, sự hoành tráng hay cả sự hào nhoáng… Điều này cũng thể hiện khá rõ trong cái nhìn, trong sự lựa chọn của thanh niên – đoàn viên trẻ về các phong trào của Đoàn.

Những đặc điểm trên là những cơ sở khá quan trọng cần xác lập để đảm bảo thoả mãn những đòi hỏi của thanh niên – bạn trẻ hay những Đoàn viên với các hoạt động của Đoàn – các chương trình hành động hay các dự án. Trên nền tảng ấy, cần chú ý đến những định hướng nhất định để đáp ứng những đòi hỏi nhằm làm cho hoạt động Đoàn trở thành sự lựa chọn của giới trẻ:

Đầu tiên, thanh niên đòi hỏi quy mô tổ chức hoạt Động phải thực sự rộng và sâu. Trong những chương trình hay những dự án mà Đoàn tổ chức, tính chất phong trào vẫn là khởi điểm nhưng sự đầu tư về quy mô là một yêu cầu khá quan trọng mà Đoàn cần lưu ý. Không phải ngẫu nhiên sự đòi hỏi của giới trẻ về quy mô của chương trình mà vấn đề là điều ấy xuất phát từ sự mong mỏi được đến với một sân chơi mang tầm vóc, một cuộc thi ấn tượng, một chương trình hành động quy mô đủ lớn để thu hút. Điều này sẽ phần nào gây áp lực cho tổ chức Đoàn cơ sở nhưng không vì thế mà chúng ta cảm thấy căng thẳng hay buông xuôi. Điều căn cơ ở đây là sự đầu tư cho hướng trọng điểm của hoạt động, đầu tư sâu về cách thức tổ chức. Lẽ dĩ nhiên, giải quyết được điều này thì phải giải quyết dứt điểm được khâu kế hoạh hoá. Từ việc lên kế hoạch, việc vận động tham gia, việc chuẩn bị đôi lúc chỉ có vài ngày thì thật sự khó để có thể đạt được mong mỏi này hay tiêu chí này. Lẽ đương nhiên, trong những trường hợp cần thiết thì Đoàn – tổ chức chính trị của thanh niên vẫn cần phải thể hiện bản lĩnh và tính xung kích hay tính chiến đấu để đạt tiêu chí về thời sự trong hoạt động nhưng không vì thế để có thể lý giải cho những hạn chế về khả năng kế hoạch hoá và thao tác chuẩn bị – sắp xếp…

Không những thế, nhiều Đoàn viên trẻ ngày nay có nhiều điều kiện tiếp cận với các loại hình hoạt động và giải trí khác nhau. Được giao lưu – được học tập ở nhiều hoàn cảnh và điều kiện khác nhau. Chính vì vậy, những mong mỏi của Đoàn viên về hình thức tổ chức hoạt động Đoàn phải thực sự hấp dẫn và hứng thú.  Một điều dễ nhận thấy là Đoàn đang đứng trong cuộc chiến “giành” lấy thanh niên với nhiều sự lôi kéo khác: trò chơi trực tuyến, thu nhập để gia tăng sức nặng của quỹ tích luỹ…  Làm thế nào để thanh niên đến một cách hồ hởi và phấn khởi? Chỉ khi chính những Đoàn viên cảm nhận được tính hấp dẫn, độc đáo và những giá trị về mặt tình cảm – hứng thú mà phong trào ấy hay dự án ấy mang lại. Đây thực sự là một thách thức đòi hỏi các phong trào Đoàn phải có nhiều thay đổi và bám sát nhu cầu của thanh niên – Đoàn viên trẻ. Hơn thế nữa, cần chú ý đến sự đầu tư về mặt ý tưởng để có thể tạo ra những sân chơi, những dự án đủ sức lay động trái tim và tấm lòng của thanh niên – Đoàn viên.

Việc giữ các chương trình hành động mang tính chất bắt buộc hay truyền thống là điều rất cần. Tuy nhiên, ở một góc độ khác cần mạnh dạn công não để tìm ra những chương trình hay những dự án phải độc đáo, đa dạng và phong phú. Đây thực sự là một thách thức khi những kỹ thuật phát kiến ý tưởng, những sự mạnh mẽ trong việc sáng tạo cái mới thường chưa được phát huy một cách triệt để ở nhiều cán bộ Đoàn. Điều này bị ràng buộc bởi nhiều vấn đề có liên quan nhưng rõ ràng là không ít Đoàn viên – thanh niên cho rằng việc hướng đến các chương trình độc đáo của một vài Tổ chức Đoàn là chưa có. Sự nhìn nhận và hành động quán tính phần nào đã đẩy vấn đề theo hướng là không có những ý tưởng mới lạ, thiếu những sân chơi mang tính thực tiễn cao, thiếu những chương trình hành động thúc đẩy con người phải đến vì sự nóng hổi và táo bạo của nó… Nói chung, khi sự độc đáo, da dạng và phong phú nằm trong chương trình hành động của Đoàn thì không ít thanh niên – đoàn viên trẻ sẽ bị thu hút, sẽ đến để tham gia. Mặt khác, trong những chương trình hành động năm, quý… có nên đặt ra những chương trình hành động mở để có thể linh hoạt – thay thế? Nhiều khảo sát cho thấy vì những quyết nghị đã được xác lập, các chỉ tiêu và các chương trình hành động đã được thông qua nên không ít kế hoạch mới đã bị phá sản vì tính độc đáo và phong phú của nó so với ý tưởng ban đầu. Đây là một thách thức cần được giải quyết.

Những đòi hỏi kế tiếp về các chương trình hay hình thức tổ chức phong trào của Đoàn cần phải mang tính lên tục và kéo dài, cần phải đúng trọng tâm mà không phải là hình thức, cần phải chú ý đến tính chuyên môn sâu, cần phải đảm bảo những yêu câu về sự khách quan – công bằng… Đơn cử như những dự án về đào tạo gắn với các chương trình hành động – Tổ chức Đoàn cần có sự hỗ trợ chuyên môn của những chuyên gia mà không phải là tự định hướng hoặc vẽ lên một hướng đi thiếu cơ sở khoa học vững chắc hay những xu thế chuyên môn tất yếu. Những đòi hỏi này cũng thật sự chính đáng vì những yêu cầu này sẽ tạo nên một động cơ hay một kích thích rất quan trọng để tổ chức Đoàn hướng đến sự chuyên nghiệp. Chính sự chuyên nghiệp này sẽ tạo ra một hiệu ứng trong chuyện “lôi kéo” thanh niên – đoàn viên, tạo dựng mạnh mẽ hơn, xác lập rõ ràng hơn niềm tin của thanh niên về các phong trào của Đoàn…